Gillam I Kalia [ODWOŁANY]

Kończenie opowieści uwerturą brzmi jak oksymoron, ale będzie to uwertura wyjątkowa. Uwertura do „Egmonta” zyskała sławę wcale nie dlatego, że stanowi wstęp do muzyki do utworu dramatycznego Geothego o tym tytule. Nie zyskała swojej sławy również z powodu niezwykłej melodyczności, trafnej harmonii ani idealnej strukturze kompozycyjnej. Jest słynna, bo stanowi syntezę postawy i myśli Beethovena. W niej skupił się jak w soczewce zarówno jego geniusz, jak i myśl, którą chciał nam przekazać.

Sztuka Goethego przedstawia prześladowania ludności holenderskiej przez inkwizycję w Hiszpanii w XVI wieku. Hrabia Egmont, katolik lojalny wobec Hiszpanów, błaga króla o akt tolerancji. Zamiast tego władca wysyła złowrogiego księcia Alvy, aby wyegzekwował porządek przy użyciu wojska. Egmont zostaje aresztowany przez Alvę i skazany na śmierć. Jego miłość Clara planuje ucieczkę, która jednak się nie udaje. Ona zażywa truciznę, a Egmont zostaje stracony. Umierając, wie, że bunt trwa, a ludzie kiedyś uzyskają upragnioną wolność.

Uwertura zaczyna się w ponurym, poważnym nastroju, oznaczonym Sostenuto ma non troppo. Muzyka zdaje się przedstawiać ucisk i ciemność, a motyw otwierający symbolizuje wielkiego tyrana. Gdy tempo rośnie z energicznym Allegro, nastrój zmienia się w heroiczny bunt. Przebiegi melodyczne schodzą w dół skali, jakby pogrążając się w bitwie. Motyw tyrana ewoluuje w całym utworze, a pod koniec staje się rytmiczny i bardzo mroczny. W pewnym momencie sprowadza on egzekucję Egmonta. Nastrój utworu staje się następnie triumfalny i uroczysty. Pomimo śmierci bohatera jego idee przetrwają, a przyszłość powiedzie świat do lepszej rzeczywistości.

Takie jest przesłanie życia i muzyki Beethovena, do którego chętnie odwołują się twórcy i słuchacze już od dwustu lat. Potraktujmy więc opowieść o nim jako wstęp do czegoś nowego. W zmieniającej się rzeczywistości, w niepewnych czasach, w staraniach dla innych oraz dla idei, w dążeniu do lepszego jutra – wszędzie tam znajdziemy cząstkę Beethovena i jego niezwykłej muzyki.