scroll
23LUTY '18pt, 19:00

Schumann | Schӧnberg

Koncert symfoniczny
Sala symfoniczna
ARTYŚCI
  • Wilson Hermanto - dyrygent
UTWORY
  • Piotr Czajkowski - Uwertura fantastyczna Hamlet op. 67
  • Robert Schumann - Koncert wiolonczelowy a-moll op. 129
  • Arnold Schönberg - Peleas i Melizanda op. 5
W ramach cyklu Preludium Talentów, w przerwie koncertu zapraszamy na Poziom 4. na recital Macieja Cierleckiego, studenta Akademii Sztuki w Szczecinie w klasie kontrabasu prof. Grzegorza Kmity i Karola Nasiłowskiego.
Jednym z głównych stereotypów dotyczących kompozytorów romantycznych jest przekonanie, że tworzyli jedynie wówczas, kiedy byli natchnieni. Po prostu nuty spływały na karty ich partytur wiedzione iskrą bogów. Nic bardziej mylnego. Twórcy epoki romantyzmu mieli swoją codzienną rutynę, która niewiele różniła się od urzędnika czy księgowego. W programie utwory romantycznych pracusiów: „Hamlet” Czajkowskiego, Koncert wiolonczelowy Schumanna oraz dzieło Schönberga z okresu zanim jeszcze postanowił zburzyć dotychczasowy gmach muzyki tonalnej.

Stereotyp natchnionego twórcy romantycznego na pierwszy rzut oka pasuje bardzo dobrze do postaci Piotra Czajkowskiego, którego cechował – wedle Alfreda Einsteina – typowy dla epoki emocjonalny ekshibicjonizm (A. Einstein, Muzyka w epoce romantyzmu). Kompozytorowi często towarzyszyły wahania nastrojów, napady melancholii, depresji, przyznawał się nawet do niepoczytalności w kontekście decyzji o małżeństwie (pisze o tym w liście do brata Anatolija z 18 lutego 1878 r.). Jednak mało akcentowaną cechą kompozytora jest jego pracowitość. A w istocie lista jego dzieł – niczym u Mozarta, któremu poświęcił zresztą swoją suitę „Mozartiana” – jest imponująca. Codzienna rutyna rozpoczynała się rankiem. O 9:30 zasiadał do komponowania, co – z przerwą na spacer i posiłek – trwało do wieczora. Wówczas raczył się szklaneczką czegoś mocniejszego i grał, np. w karty, a to, jak twierdził, utrzymywało go w dobrej kondycji. Przeszedł do historii jako autor wielkich dzieł symfonicznych, wśród których ważne miejsce zajmują dzieła inspirowane dramatami Szekspira, jak uwertury fantastyczne „Romeo i Julia” i „Hamlet”. Opowiedzianą dźwiękami historię duńskiego księcia zawdzięczamy zamówieniu muzyki do sztuki (zamawiającym był francuski aktor Lucien Guitry, 1860-1925). Do wystawienia sztuki nie doszło (udało się to dopiero za drugim razem), ale Czajkowski postanowił dokończyć dzieło w formie uwertury koncertowej. Nie jest to w żadnym razie utwór dostosowany do akcji scenicznej. Podobnie jak w uwerturze „Romeo i Julia” kompozytor wybrał z dramatu niektóre wątki, uczucia i postaci, nadając im muzyczną postać. I tak początek uwertury kreśli postaci Hamleta i Elsynory jeszcze przed pojawieniem się ducha ojca, następnie słyszymy scherzando odnoszące się do Poloniusza i adagio symbolizujące Ofelię. W finalnej część utworu kompozytor rysuje dramatyczne sytuacje po ujrzeniu ducha ojca, śmierć Hamleta i nadejście nowego króla Fortynbrasa.

Do Roberta Schumanna (1810-1856) stereotyp natchnionego artysty pasuje także dlatego, że artysta rzeczywiście borykał się z poważnymi kłopotami psychicznymi. Ale przede wszystkim był wściekle pracowity, i to nie tylko na niwie muzyki. Słynął z pełnej swady refleksji o muzyce, której poddawał twórczość wielu kompozytorów swojej epoki, by wspomnieć jego historyczną frazę o Chopinie: Panowie, czapki z głów, oto geniusz! (Allgemeine musikalische Zeitung, 7 grudnia 1831). Muzykę Schumanna przenika literatura, poezja, filozofia, a nawet wątki egzotyczne (perska mitologia w oratorium „Raj i Peri”).

Dziś wiadomo, że swego czasu był zafascynowany ideą wirtuozerii. Miał w tym swój udział jego nauczyciel Friedrich Wieck (przyszły teść), który widział w nim wirtuoza. Jednak forsowne ćwiczenia fortepianowe oraz eksperymenty z obciążaniem czwartego i piątego palca doprowadziły do paraliżu prawej dłoni artysty. Kariera wirtuoza była skończona. Te wydarzenia – jak wiele innych z osobistego życia twórcy – wywarły istotny wpływ na twórczość. Schumann skupił się na komponowaniu, gdzie miast epatować instrumentalną brawurą zaczął pogłębiać emocjonalny wyraz swoich dzieł. Jednym z efektów takiej postawy twórczej jest Koncert wiolonczelowy a-moll op. 129 (1850). Dzieło posiada eksperymentalną jak na owe czasy strukturę, tzn. trzy następujące bez przerwy części. W koncercie wykorzystane są głównie śpiewne możliwości instrumentu, a fragmenty wirtuozowskie pojawiają się okazjonalnie. Są jednak podporządkowane poetyckiej narracji, a nie wyrazem instrumentalnego popisu. Na uwagę zwraca także partia orkiestry, która jest ciekawym partnerem dla solisty, a nie skromnym akompaniamentem, jak to bywało w koncertach typu popisowego (tzw. brillant). Wiadomo, że Schumann pozostawał pod wielkim wrażeniem gry Nicolo Paganiniego, ale w swoich kompozycjach wirtuozerii użył – by posłużyć się słowami muzykologa Carla Dahlhausa – w służbie romantycznej rewolucji… Koncert usłyszymy w wykonaniu urodzonego w Austrii wprawdzie, ale pochodzącego z perskiej rodziny Kiana Soltaniego. Mimo młodego wieku imponująca jest lista jego nagród na prestiżowych konkursach. W wieku 12 lat został zauważony przez legendarnego Ivana Monighettiego, u którego studiował w Akademii w Bazylei przez 11 lat.

O ile Czajkowski i Schumann w pocie czoła wykuwali wielki gmach muzyki romantycznej, to pracowitość austriackiego kompozytora Arnolda Schönberga (1874-1951) w rezultacie przyczyniła się do zburzenia owego gmachu. Jego wczesne utwory, takie jak „Verklärte Nacht” (Noc rozjaśniona) czy poemat „Paleas i Melizanda” (według dramatu Maurice’a Maeterlincka), należą jeszcze do estetyki romantyzmu muzycznego. Jednak u progu XX wieku Schönberg wraz z Albanem Bergiem i Antonem Webernem zaproponowali nowy system dźwiękowy burzący dotychczas stosowany – dur-moll. W ten sposób Schönberg, Berg i Webern otworzyli drzwi do dalszych eksperymentów Luigiego Nono czy Pierre’a Bouleza. Poemat „Paleas i Melizanda” to jednak jeszcze muzyka romantyczna, namalowana dźwiękami opowieść o nieszczęśliwej miłości głównych bohaterów. Oto Melizanda poślubia Golauda, który odnalazł ją porzuconą nieopodal strumyka w lesie. Melizanda poślubia go, rychło jednak zrozpaczona orientuje się, że kocha brata Golauda, Paleasa. Dalej bohaterowie umierają albo w pojedynku, albo ze zgryzoty.

Czajkowski, Schumann i Schoenberg – tytani pracy. Zresztą, jak mawiał Piotr Iljicz, natchnienie przychodzi… do ludzi pracowitych.

------------------------------
dr Mikołaj Rykowski
Muzykolog i dyplomowany klarnecista, związany z Katedrą Teorii Muzyki na Akademii Muzycznej im. I. J. Paderewskiego w Poznaniu. Autor książki i licznych artykułów poświęconych fenomenowi Harmoniemusik – XVIII-wiecznej praktyce zespołów instrumentów dętych. Współautor scenariuszy "Speaking concerts" i autor słownych wprowadzeń do koncertów filharmonicznych w Szczecinie, Poznaniu, Bydgoszczy i Łodzi.

Wystawa dostępna w czasie wydarzenia:
Miejsca. Rekonstrukcja IV | Tadeusz Rolke
Tadeusz Rolke ur. 1929 w Warszawie. Jeden z najwybitniejszych autorów w historii fotografii polskiej. Studiował historię sztuki na KUL w Lublinie. W latach 60. pracował w tygodniku „Stolica” oraz miesięczniku „Polska”. W latach 1970-1980 mieszkał w Niemczech i fotografował dla takich czasopism, jak „Stern”, „Spiegel”, „Die Zeit”. W swojej pracy bez trudu zmieniał fotograficzne konwencje, równe sukcesy odnosił jako fotoreporter prasowy, fotograf mody oraz twórca fotografii kreacyjnej.
23-02-2018 19:00Więcej
FILMY I ZDJĘCIA
Mecenasem koncertu Veriko Tchumburidze | Zwyciężczyni 15. Konkursu Skrzypcowego im. Henryka Wieniawskiego jest Lesław Siemaszko.
Filharmonia im. Mieczysława Karłowicza w Szczecinie uczestniczy w programie "Filharmonia. Ostrożnie, wciąga!!!" organizowanym przez Instytut Muzyki i Tańca ze środków MKiDN.
Mecenas








SZCZEGÓŁY
Schumann | Schӧnberg
23-02-2018 19:00
Sala symfonicznaFilharmonia im. Mieczysława Karłowicza w Szczecinie
ul. Małopolska 48
70-515 Szczecin

Luty 2018
02LUTY '18pt, 19:00
VIRTUOSO 2017/2018 | Preludium Talentów Beethoven nr 3Koncert symfoniczny
04LUTY '18nd, 17:00
Piotruś kontra wilkKoncert rodzinnydla dzieci od 6. roku życia z opiekunami
04LUTY '18nd, 17:00
Salonik Wiolinowy, czyli dziecko pod skrzydłami filharmoniiWarsztatydla dzieci w wieku od 3. do 6. roku życia
05LUTY '18pn, 09:00
DoNuta taktuje - Na dwaKoncert kameralnydla klas I-III
05LUTY '18pn, 10:30
DoNuta taktuje - Na dwaKoncert kameralnydla klas I-III
05LUTY '18pn, 12:00
DoNuta taktuje - Na dwaKoncert kameralnydla klas I-III
06LUTY '18wt, 09:00
DoNuta taktuje - Na dwaKoncert kameralnydla klas I-III
06LUTY '18wt, 10:30
DoNuta taktuje - Na dwaKoncert kameralnydla klas I-III
06LUTY '18wt, 12:00
DoNuta taktuje - Na dwaKoncert kameralnydla klas I-III
06LUTY '18wt, 19:00
RUBATOČači Vorba [KONCERT PRZENIESIONY]Koncert tradycyjny
07LUTY '18śr, 19:00
MISTERIOSOFilharmonicy kameralnieKoncert kameralny
09LUTY '18pt, 10:00
09LUTY '18pt, 19:00
PIANOFORTE 2017/2018 | Filharmonia. Ostrożnie, wciąga!!!Chopin | BrahmsKoncert symfoniczny
10LUTY '18sb, 12:00
Salonik Wiolinowy, czyli dziecko pod skrzydłami filharmoniiWarsztatydla dzieci w wieku od 3. do 6. roku życia
10LUTY '18sb, 19:00
SOUNDLABLuke Vibert | LAB 5 [ODWOŁANY]Koncert elektroniczny
10LUTY '18sb, 19:00
SOUNDLABMouse On Mars | LAB 5: El- vibrationKoncert elektroniczny
11 LUTY, nd, 16:00 - SYMPHONICA 2 ROCK OF POLAND [KONCERT ODWOŁANY]koncert zewnętrzny
11 LUTY, nd, 19:00 - SYMPHONICA 2 ROCK OF POLANDkoncert zewnętrzny
12LUTY '18pn, 10:00
12LUTY '18pn, 12:00
12 LUTY, pn, 19:00 - MICHAŁ BAJOR - OD KOFTY... DO KORCZAkoncert zewnętrzny
13 LUTY, wt, 20:00 - MICHAŁ SZPAK Z ZESPOŁEM ORAZ MARLENA SZPAKkoncert zewnętrzny
14LUTY '18śr, 19:00
16LUTY '18pt, 19:00
18LUTY '18nd, 17:00
BRILLANTE 2017/2018Powabna nutaKoncert symfoniczny
18LUTY '18nd, 17:00
Salonik Wiolinowy, czyli dziecko pod skrzydłami filharmoniiWarsztatydla dzieci w wieku od 3. do 6. roku życia
19LUTY '18pn, 09:00
DoNuta taktuje - W trasie Koncert wyjazdowydla przedszkoli
19LUTY '18pn, 11:00
DoNuta taktuje - W trasie Koncert wyjazdowydla przedszkoli
19 LUTY, pn, 20:00 - KAZIK & PROFORMAkoncert zewnętrzny
20LUTY '18wt, 09:00
DoNuta taktuje - W trasie Koncert wyjazdowydla przedszkoli
20LUTY '18wt, 11:00
DoNuta taktuje - W trasie Koncert wyjazdowydla przedszkoli
20 LUTY, wt, 20:00 - PERFECT AKUSTYCZNIEkoncert zewnętrzny
21LUTY '18śr, 19:00
PIANOFORTE 2017/2018Chopin | NokturnyRecital
22 LUTY, cz, 19:00 - ZALEWSKI ŚPIEWA NIEMENAkoncert zewnętrzny
23LUTY '18pt, 16:00
23LUTY '18pt, 19:00
VIRTUOSO 2017/2018 | Filharmonia. Ostrożnie, wciąga!!! | Preludium Talentów Schumann | SchӧnbergKoncert symfoniczny
24LUTY '18sb, 09:00
Raniutto - LegatoWarsztatydla dzieci do 2. roku życia
24LUTY '18sb, 10:30
Raniutto - PortatoWarsztatydla dzieci w wieku od 2. do 4. roku życia
24LUTY '18sb, 12:00
Raniutto - StaccatoWarsztatydla dzieci w wieku od 4. do 6. roku życia
26LUTY '18pn, 19:00
ESPRESSIVOMichał Wróblewski i RadiostatikKoncert jazzowy
28LUTY '18śr, 19:00
INTERMEZZO 2017/2018Akordeonowy kolorytKoncert kameralny
Marzec 2018
02MAR '18pt, 19:00
FESTIVO 2017/2018 | Preludium Talentów Vivat Meyer!Koncert symfoniczny
03MAR '18sb, 12:00
Salonik Wiolinowy, czyli dziecko pod skrzydłami filharmoniiWarsztatydla dzieci w wieku od 3. do 6. roku życia
04MAR '18nd, 17:00
Salonik Wiolinowy, czyli dziecko pod skrzydłami filharmoniiWarsztatydla dzieci w wieku od 3. do 6. roku życia
04MAR '18nd, 17:00
Muzykobranie///EthnoBraidKoncert rodzinnyod 6. roku życia z opiekunami
04MAR '18nd, 17:00
Jerz Igor [ZMIANA ARTYSTY ^]Koncert rodzinnydla dzieci od 6. roku życia z opiekunami
05 MAR, pn, 19:00 - 10 TENORÓWkoncert zewnętrzny
06MAR '18wt, 19:00
07MAR '18śr, 19:00
MISTERIOSOModigliani QuartetKoncert kameralny
08MAR '18cz, 19:00
BRILLANTE 2017/2018Krzesimir Dębski & Zagan Acoustic Koncert
09MAR '18pt, 19:00
FESTIVO 2017/2018 | Filharmonia. Ostrożnie, wciąga!!!Gershwin | BernsteinKoncert symfoniczny
10 MAR, sb, 16:00 - MISTERIUM PASYJNE – KONCERT CHÓRALNYkoncert zewnętrzny
10MAR '18sb, 19:00
SOUNDLABRuby My Dear | LAB 6 : El-compressionKoncert elektroniczny
11MAR '18nd, 17:00
BRILLANTE 2017/2018Sklep z Ptasimi PióramiKoncert symfoniczny
11MAR '18nd, 17:00
Salonik Wiolinowy, czyli dziecko pod skrzydłami filharmoniiWarsztatydla dzieci w wieku od 3. do 6. roku życia
12MAR '18pn, 09:00
DoNuta taktuje - IntegraKoncert kameralnydla klas I-III z udziałem muzyków Filharmonii i osób z dysfunkcjami
12MAR '18pn, 11:00
DoNuta taktuje - IntegraKoncert kameralnydla klas I-III z udziałem muzyków Filharmonii i osób z dysfunkcjami
12MAR '18pn, 19:00
RUBATOČači VorbaKoncert tradycyjny
12 MAR, pn, 20:00 - SZCZECIN JAZZ 2018 WALLACE RONEY QUINTETkoncert zewnętrzny
13MAR '18wt, 09:00
DoNuta taktuje - IntegraKoncert kameralnydla klas I-III z udziałem muzyków Filharmonii i osób z dysfunkcjami
13MAR '18wt, 11:00
DoNuta taktuje - IntegraKoncert kameralnydla klas I-III z udziałem muzyków Filharmonii i osób z dysfunkcjami
13 MAR, wt, 19:00 - KULT AKUSTIK [KONCERT ODWOŁANY]koncert zewnętrzny
14MAR '18śr, 18:00
Galeria Poziom 4.Gero Hellmuth - HiobWernisaż
14 MAR, śr, 20:00 - ALOSZA AWDIEJEW - MOJE ULUBIONE PIOSENKIkoncert zewnętrzny
16MAR '18pt, 10:00
16MAR '18pt, 19:00
SONORO 2017/2018 | Preludium Talentów Szymanowski | BrucknerKoncert symfoniczny
17MAR '18sb, 09:00
Raniutto - LegatoWarsztatydla dzieci do 2. roku życia
17MAR '18sb, 10:30
Raniutto - PortatoWarsztatydla dzieci w wieku od 2. do 4. roku życia
17MAR '18sb, 12:00
Raniutto - StaccatoWarsztatydla dzieci w wieku od 4. do 6. roku życia
17 MAR, sb, 18:00 - STARE DOBRE MAŁŻEŃSTWOkoncert zewnętrzny
19MAR '18pn, 09:00
DoNuta taktuje - Na razKoncert kameralnydla przedszkoli
19MAR '18pn, 10:30
DoNuta taktuje - Na razKoncert kameralnydla przedszkoli
19MAR '18pn, 12:00
DoNuta taktuje - Na razKoncert kameralnydla przedszkoli
19MAR '18pn, 19:00
ESPRESSIVOMateusz Smoczyński QuintetKoncert jazzowy
20MAR '18wt, 09:00
DoNuta taktuje - Na razKoncert kameralnydla przedszkoli
20MAR '18wt, 10:30
DoNuta taktuje - Na razKoncert kameralnydla przedszkoli
20MAR '18wt, 12:00
DoNuta taktuje - Na razKoncert kameralnydla przedszkoli
20 MAR, wt, 19:00 - KULT AKUSTIKkoncert zewnętrzny
21MAR '18śr, 19:00
INTERMEZZO 2017/2018Stypendyści kameralnieKoncert kameralny
22 MAR, cz, 19:00 - MICHAŁ SZPAK Z ZESPOŁEM ORAZ MARLENA SZPAKkoncert zewnętrzny
23MAR '18pt, 16:00
23MAR '18pt, 19:00
SONORO 2017/2018 | Filharmonia. Ostrożnie, wciąga!!!ArmeniaKoncert symfoniczny
24MAR '18sb, 09:00
Raniutto - LegatoWarsztatydla dzieci do 2. roku życia
24MAR '18sb, 10:30
Raniutto - PortatoWarsztatydla dzieci w wieku od 2. do 4. roku życia
24MAR '18sb, 12:00
Raniutto - StaccatoWarsztatydla dzieci w wieku od 4. do 6. roku życia
24 MAR, sb, 20:00 - ANIA DĄBROWSKAkoncert zewnętrzny
25MAR '18nd, 17:00
27MAR '18wt, 10:00
27MAR '18wt, 12:00
28MAR '18śr, 19:00
MISTERIOSOMłoda PolskaKoncert kameralny
2018
REPERTUAR