RAVEL | STRAUSS | Inauguracja sezonu 70.

Koncert inauguracyjny będzie rozpoczęciem zupełnie wyjątkowego, jubileuszowego sezonu artystycznego nie tylko w historii Filharmonii w Szczecinie, ale także naszej Orkiestry Symfonicznej. W tym roku świętujemy jednocześnie 75-lecie powstania Orkiestry, jak i 70-lecie powołania do życia szczecińskiej Filharmonii. Tak szczególny koncert jubileuszowy wymaga specjalnej oprawy muzycznej. I choć zwykle zapraszamy na naszą scenę znakomitych solistów polskich i zagranicznych, to podczas tego wieczoru jedyną jego bohaterką będzie właśnie Orkiestra Symfoniczna Filharmonii w Szczecinie.

Wieczór rozpoczniemy Fanfarą Krzysztofa Pendereckiego (1933-2020). To utwór dedykowany Filharmonii w Szczecinie, skomponowany w 2014 roku przez wielkiego Mistrza specjalnie na koncert otwarcia nowego gmachu Filharmonii – architektonicznej ikony naszego miasta. Dzieło jest więc muzycznym symbolem przełomowego momentu w historii tak Orkiestry, jak i samej Filharmonii – kiedy to po wielu dekadach spędzonych w bocznym skrzydle Urzędu Miasta, szczecińscy melomani i muzycy doczekali się sali koncertowej z prawdziwego zdarzenia, z której wszyscy jesteśmy dziś tak dumni.

Kolejną część wieczoru wypełni słynne Boléro Maurice’a Ravela (1875--1937). Nie ma chyba melomana, który nie zachwycił się tym niezwykłym utworem od pierwszego przesłuchania, choć niewiele osób wie, że Boléro powstało jako muzyka do baletu. Ravel skomponował ją na prośbę swojej przyjaciółki, pięknej, rosyjskiej primabaleriny, inspirując się tańcami hiszpańskimi, a szczególnie bolerem – stąd tytuł utworu. Geniusz Ravela przejawia się w prostocie zaproponowanego muzycznego rozwiązania: ogromny sukces tego utworu zasadza się bowiem na zapadającym w pamięć powtarzaniu, przez kolejne instrumenty, zaledwie 16 taktów. W ten sposób Boléro zaczyna wypełniać się brzmieniem orkiestry sukcesywnie, krok po kroku, dając słuchaczom unikalną możliwość zagłębienia się w dźwięki kolejnych grup instrumentów. W tym utworze, jak być może w żadnym innym, każdy instrument w orkiestrze „gra pierwsze skrzypce”.
Boléro doczekało się premiery (jako balet) w 1928 roku. Według słynnej anegdoty po prawykonaniu utworu jedna z dam na widowni krzyknęła z oburzenia: To szaleństwo, a nie muzyka!, co obecny tam również Ravel skwitował: O tak, ona mnie zrozumiała. Boléro natychmiast stało się hitem, nawet wśród tych, którym z muzyką poważną nie po drodze. Ravel podczas wizyty w Maroku, usłyszał ponoć, jak jego Boléro podśpiewuje sobie tamtejszy telegrafista. Utwór wykonują orkiestry na całym świecie, nie tylko dlatego, że kochają go melomani, ale także dlatego, że bo jest on przykładem doskonale napisanej partytury i fenomenalnej orkiestracji.

Ten niezwykły wieczór w historii naszej Orkiestry oraz samej Filharmonii zakończy wielki poemat symfoniczny Tako rzecze Zaratustra Richarda Straussa (1864-1949) – dzieło, które, od czasu kiedy zostało wykorzystane w słynnym filmie 2001: Odyseja kosmiczna Stanleya Kubricka (1968), stało się jednym z najsłynniejszych utworów w dziejach muzyki. Będący owocem inspiracji książką niemieckiego filozofa Friedricha Nietzschego pod tym samym tytułem, utwór miał swoją premierę 27 listopada 1896 roku pod batutą samego Straussa, liczącego sobie wówczas zaledwie 28 lat.

Nie chciałem pisać muzyki filozoficznej – mówił kompozytor – ani muzycznie tłumaczyć wielkiego dzieła Nietzschego. To, co proponuję, to narysowanie [za pomocą dźwięków] historii ludzkości od jej początków aż po dzień dzisiejszy. Cały poemat symfoniczny jest uważany jest za hołd złożony człowieczeństwu i samemu Nietzschemu. Utwór podzielony jest na dziewięć części, choć wszystkie one wykonywane są bez słyszalnych przerw. Pierwsza z nich „przedstawia” wschód słońca (to właśnie ona pojawia się w filmie Kubricka), a zarazem początek dziejów ludzkości.

Wszystkie te utwory wykona dla Państwa Orkiestra Symfoniczna Filharmonii w Szczecinie pod batutą swojego głównego dyrygenta oraz dyrektora artystycznego Filharmonii – maestro Rune Bergmanna.

Mamy wielką nadzieję, że w ten wyjątkowy dla naszej Orkiestry i Filharmonii wieczór, będą Państwo z nami.